Sinds 1 januari 2025 is de nieuwe Wet vereenvoudiging en modernisering bewijsrecht in werking getreden.
Daarmee is het Nederlandse Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering op verschillende punten gewijzigd.
Advocaat Mathijs van Riet ligt de meest relevante wijzigingen toe.

 

Bewijsrisico en processtrategie

Bewijsvoering is een van de belangrijkste onderdelen van het civiele procesrecht. De vraag bij welke partij de bewijslast – en daarmee het bewijsrisico – ligt, kan de processtrategie beïnvloeden. Zo kan het voorkomen dat door het te snel starten van een procedure een partij onbedoeld de bewijslast en het bewijsrisico naar zich toetrekt. Bijvoorbeeld als een verkoper van goederen met de koper in discussie is over of de afgeleverde goederen correct zijn. Als de verkoper hierover een procedure start, zal hij moeten bewijzen dat de goederen correct zijn. Als de koper echter een procedure start, zal hij daarentegen moeten bewijzen dat de goederen incorrect zijn.

Te voortvarend een civiele procedure starten kan de bewijslastverdeling en daarmee de uitkomst van de procedure dus beïnvloeden. Daarom is het belangrijk om vóórdat een procedure wordt gestart zoveel mogelijk in kaart te brengen welke feiten en stellingen relevant zijn voor het vonnis dat de rechter uiteindelijk zal wijzen en vast te stellen welke partij het bewijsrisico ten aanzien van die feiten en stellingen draagt.

Nieuwe wet versimpelt bewijsvergaring vóór civiele procedures

Met de nieuwe wet is het gemakkelijker om vóórafgaand aan een civiele procedure bewijs te verzamelen. Zo kunnen vanaf nu verschillende soorten bewijsvergaring worden gecombineerd, bijvoorbeeld een verzoek tot het horen van getuigen met een verzoek tot het aanstellen van een gerechtelijk deskundige.

Vordering tot inzage informatie bij ieder ander

Het komt geregeld voor dat de partij zelf geen beschikking heeft over belangrijke informatie of documenten, maar dat die ander die informatie wel heeft. Als voorbeeld: een partij heeft een overeenkomst met een verkoper voor de levering van goederen. De verkoper levert de goederen echter niet en de koper wenst zowel de verkoper als de bestuurder van de verkoper hiervoor aansprakelijk te stellen. 

Onder het oude recht was het in dit voorbeeld alleen mogelijk om informatie op te vragen bij de bestuurder als de koper kon aantonen dat er een rechtsbetrekking met de bestuurder was. Daarvoor zou de koper dus aannemelijk moeten maken dat hij de bestuurder een persoonlijk ernstig verwijt kan maken. Dit is in de regel geen gemakkelijke opgave.

Onder het nieuwe recht is het vereiste van een rechtsbetrekking komen te vervallen. Nu is het mogelijk om bij ieder ander informatie op te vragen, als de verzoeker daarbij voldoende belang heeft.

Actievere rol van de rechter

Ook de rol van de rechter is per 1 januari 2025 verandert. De nieuwe wet bepaalt dat de rechter namelijk een actievere rol krijgt met betrekking tot bewijs. Vanaf nu mag de rechter op eigen initiatief met partijen de grondslagen voor hun vorderingen, verzoeken of verweren bespreken. In de praktijk probeerden veel rechters echter ook vóór de inwerkingtreding van de nieuwe wet al om samen met de partijen te kijken naar waar het geschil om gaat. 

Weigeren te voldoen aan een verzoek van de rechter om informatie te verstrekken

Een rechter kan partijen bevelen om bepaalde stellingen nader met informatie of documenten te onderbouwen. Dit was onder het oude recht niet anders. Wat wel nieuw is, is dat vanaf nu de rechter de zaak naar een andere rechter kan verwijzen, om te beoordelen of een partij een goede reden heeft om niet te voldoen aan zijn bevel tot het verstrekken van informatie. Met deze verandering wordt gewaarborgd dat de rechter die het bevel heeft gegeven niet zelf de betreffende informatie hoeft te zien en daardoor mogelijk onbewust alsnog wordt beïnvloed.

Heeft u vragen over bewijsrecht, bent u betrokken in een civiele procedure of bent u van plan een procedure te starten? Advocaat Mathijs van Riet helpt u graag verder.