Nationale tulpendag: juridisch relevant?
In januari begint het tulpenseizoen en de officiële aftrap daarvan vindt dit jaar plaats op 15 januari met diverse evenementen, als de coronamaatregelen dat toelaten.
De tulp is al eeuwenlang een belangrijk exportproduct voor Nederland, hoewel het van origine geen Nederlands product is. Over de geschiedenis van de tulp gaat deze blog echter niet. De tulp is het onderwerp van verschillende juridische procedures geweest. Hieronder zal één van die procedures kort worden uitgelicht. Ook wordt stil gestaan bij de mogelijkheden om een tulp (of een andere bloem of plant) juridisch te beschermen.
Merkenrecht
Het is mogelijk om de commerciële naam van een bloem of plant als merk te beschermen. Dit kan bijvoorbeeld in de Benelux of in de gehele EU. Een merkregistratie biedt de houder van het merk het exclusieve recht op een naam of logo. Dit betekent dat derden niet hetzelfde of een verwarringwekkend overeenstemmend teken mogen gebruiken voor dezelfde of soortgelijke waren en diensten, waarvoor het merk is ingeschreven en daadwerkelijk wordt gebruikt.
Aan een merkinschrijving zitten wel een aantal voorwaarden verbonden. Een van die voorwaarden is dat het merk niet beschrijvend mag zijn. Merken die geen onderscheidend vermogen hebben, kunnen niet als merk worden ingeschreven. Daarover ging de hieronder uitgelichte procedure over het tulpenras ‘Red Flair’.
Kwekersrecht
Het kwekersrecht geeft aan de houder daarvan het alleenrecht voor de exploitatie van het betreffende ras. Voor bescherming in Nederland kan een kwekersrecht worden aangevraagd bij de Raad voor Plantenrassen. Ook kan worden gekozen voor bescherming in de gehele EU door een aanvraag te doen bij het Communautair Bureau voor Plantenrassen (CPVO).
Belangrijk: onderscheid tussen rasnaam en merknaam
De praktijk leert dat in de land- en tuinbouw vaak geen onderscheid wordt gemaakt tussen een merknaam en een rasnaam, en dat ten onrechte gebruik wordt gemaakt van een ®-teken. Dit symbool mag alleen worden gebruikt wanneer een naam als merk is geregistreerd bij bijvoorbeeld het Benelux merkenbureau (BBIE) of bij het Europese merkenbureau (EUIPO).
Rasnaam
Voordat plantmateriaal in de handel wordt gebracht, dient een rasnaam te worden gekozen. Deze naam dient vervolgens te worden gebruikt als rasnaam en – indien kwekersrecht wordt aangevraagd – ook als rasbenaming bij bijvoorbeeld het CPVO of de Raad voor Plantenrassen.
Waarom moeten rasnaam en merknaam verschillen?
Een rasnaam wordt gezien als soortnaam en de wet bepaalt dat soortnamen geen merk kunnen zijn. Het is daarom belangrijk om voor een nieuw ras altijd een verschillende rasnaam en commerciële naam te kiezen. Het is verstandig om in catalogi, folders en prijslijsten zowel de rasnaam als de commerciële naam dan wel merknaam te noemen. Op die manier kan worden voorkomen dat de naam een soortaanduiding wordt of dat verwatering optreedt en alle rechten verloren gaan. Voor zowel de gekozen rasnaam als commerciële naam is het raadzaam om te (laten) onderzoeken of de naam geen inbreuk maakt op (merk)rechten van derden.
Maakt de rasbenaming ‘Red Flair’ voor een tulp inbreuk op het merk FLAIR®?
In het begin van deze eeuw moest het Gerechtshof Den Haag de vraag beantwoorden of de merkhouder van het woordmerk FLAIR®, ingeschreven voor levende planten en bloemen, zich kon verzetten tegen de inschrijving van de rasnaam ‘Red Flair’ voor een tulpenras bij een kwekersrechtaanvraag door een ander bedrijf. Het Hof moest zich dus buigen over de vraag of de rasbenaming ‘Red Flair’ zodanig met de merknaam FLAIR® overeenstemt, dat bij het publiek gevaar voor verwarring omtrent de herkomst van de waren is te duchten.
Van belang bij de beoordeling was dat er al in 1978 een tulpenras was geregistreerd met de naam ‘flair’. Ook stonden in het Nederlandse rassenregister tal van rasbenamingen ingeschreven waarin de term ‘flair’ voorkwam. Het Hof oordeelde dat het woord ‘Flair’ algemeen gebruikelijk is als aanduiding voor een tulpenras. Het merk FLAIR® mist daarom voor tulpen elk onderscheidend vermogen en de merkhouder kon zich dus niet verzetten tegen de inschrijving van de rasnaam ‘Red Flair’.
Ten overvloede oordeelde het Hof dat zelfs wanneer het merk FLAIR® enig onderscheidend vermogen voor tulpen zou hebben, dan zou het onderscheidend vermogen zo zwak zijn dat er geen sprake is van verwarringsgevaar door het gebruik van de rasnaam ‘Red Flair’. De term ‘Flair’ wordt immers in veel rasbenamingen gebruikt en bovendien is ‘flair’ een algemeen gangbaar woord. Het woord heeft – als beschrijvende term van huis uit – niet veel onderscheidend vermogen. Kortom, de merkhouder stond met lege handen.
Vragen
Met vragen over de bescherming van uw tulp, een ander product, of bijvoorbeeld over de geschiktheid van een naam kunt u uiteraard contact met ons opnemen.
Ernst van Knobelsdorff
advocaat