U heeft een gunstig vonnis verkregen van een buitenlandse rechter en u wenst dit vonnis in Nederland ten uitvoer te leggen. Welke mogelijkheden biedt het Nederlandse recht om een dergelijk vonnis in Nederland ten uitvoer te leggen? Zeker in de gevallen dat er sprake is van een rechterlijke beslissing afkomstig uit een niet-lidstaat van de Europese Unie kan de erkenning en tenuitvoerlegging van een buitenlandse beslissing in Nederland vrij gecompliceerd zijn. Dit artikel geeft kort weer hoe het Nederlandse recht en de Nederlandse rechter omgaan met de erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse beslissingen die niet afkomstig zijn van een EU-lidstaat.

Wat bepaalt het Nederlandse recht nu?
Artikel 431 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv), gelezen in samenhang met artikel 985 Rv, bepaalt dat beslissingen van vreemde rechters in Nederland alleen krachtens een wetsbepaling of verdrag uitvoerbaar zijn. Het uitgangspunt volgens het Nederlandse recht is dat voor de erkenning en tenuitvoerlegging een rechterlijk verlof van de Nederlandse rechter vereist is. Een dergelijk verlof kan worden verkregen op de voet van de zogenoemde exequatorprocedure. Echter, de herkomst van de rechterlijke beslissing bepaalt de procedurele route die men moet bewandelen om de beslissing in Nederland te executeren.

De tenuitvoerlegging van rechterlijke beslissingen afkomstig uit niet-Europese lidstaten kent een gecompliceerde route. Dergelijke beslissingen komen in beginsel niet in aanmerking voor een rechterlijk verlof. Echter, artikel 431 lid 2 Rv biedt de mogelijkheid om de rechterlijke beslissing in Nederland door de Nederlandse rechter indirect ten uitvoer te leggen. Zo heeft de Hoge Raad in het Gazprombank-arrest (HR 26 september 2014, ECLI:NL:HR:2014:2838) geoordeeld dat men in dergelijke gevallen twee procedurele routes kan bewandelen, namelijk:
(i)  Een inhoudelijke herbeoordeling van het geschil, of
(ii) Een beoordeling of aan de beslissing van de buitenlandse rechter gezag toekomt (ook wel de verkapte exequatorprocedure genoemd).

De verkapte exequatorprocedure biedt de mogelijkheid om een algehele inhoudelijke procedure van het geschil voor de Nederlandse rechter, dat eerder in het buitenland is beslecht, te voorkomen. De Nederlandse rechter zal overeenkomstig de buitenlandse beslissing een geheel nieuw Nederlands vonnis uitwijzen, mits voldaan is aan de in het Gazprombank-arrest genoemde criteria. De Nederlandse rechter zal bij deze beoordeling kijken naar de volgende criteria:
(i)   De bevoegdheid van de rechter die de beslissing heeft gegeven, berust op een bevoegdheidsgrond die naar internationale maatstaven algemeen aanvaardbaar is.
(ii)  of de buitenlandse beslissing tot stand is gekomen in een gerechtelijke procedure die voldoet aan de eisen van behoorlijke en met voldoende waarborgen omklede rechtspleging.
(iii) De erkenning van de buitenlandse beslissing c.q. of deze niet in strijd is met de Nederlandse openbare orde, en
(iv) of de buitenlandse beslissing niet onverenigbaar is met een tussen dezelfde partijen gegeven beslissing van de Nederlandse rechter, dan wel met een eerdere beslissing van een buitenlandse rechter die tussen dezelfde partijen is gegeven in een geschil dat hetzelfde onderwerp betreft en op dezelfde oorzaak berust, mits die eerdere beslissing voor erkenning in Nederland vatbaar is.

In het geval dat de vordering dezelfde strekking heeft tot hetgeen waartoe de wederpartij in de buitenlandse beslissing is veroordeeld, is de rechter gehouden de gebondenheid van partijen aan die beslissing tot uitgangspunt te nemen en is de vordering in beginsel toewijsbaar, mits er voldaan is aan de vier voorwaarden uit het Gazprombank-arrest.

Juridisch advies
De tenuitvoerlegging van buitenlandse rechterlijke beslissingen uit een niet-lidstaat van de Europese Unie kan in Nederland vrij gecompliceerd zijn. Op het moment dat u een dergelijke buitenlandse beslissing in Nederland ten uitvoer wilt leggen, is het van belang dat vooraf wordt gekeken naar de kans van slagen van deze vordering. Heffels Spiegeler Advocaten voorziet u graag van juridisch advies, en staat u bij in een dergelijke procedure.

Brigitte Spiegeler & Samy Akeb